احتمال حمله ی نظامی به ایران, و توانایی نظامی ایران (1)

چند روزی است که شدت اخبار از احتمال حمله ی نظامی اسرائیل و هم پیمانانش به ایران بیشتر شده, خصوصا" بعد از اعلام شدن گزارش سازمان انرژی اتمی مبنی بر نظامی بودن فعالیتهای هسته ای جمهوری اسلامی ایران. 

اما اگر این اخبار صحت داشته باشند آیا ایران توانایی مقابله با نیروهای نظامی اسرائیل و هم پیمانانش را دارد؟

اگر اخبار صحیح باشند, ایران دو ماه برای آماده شدن زمان دارد. ایران در مقایسه با عراق و افقانستان بسیار قدرتمندتر است, مساحت بسیار بیشتری نسبت به عراق یا افقانستان دارد, همینطور جمعیت بیشتری, در یک قرار داد دفاعی نظامی با روسیه است (قراردادی که اگر هر یک از طرفین مورد حمله قرار گرفت, دیگری باید از او حمایت کرده و در صورت لزوم وارد جنگ با دشمنان کشور هم پیمان شود). ایران دارای سیستمهای پیشرفته ی موشکی است, همچنین دارای موشکهای بالستیک پیشرفته و موشکهای گوناگون از نوع کروز میباشد. این نوع سیستمهای موشکی بسیار پیشرفته تر از سیستمهای موشکی امریکا یا اسرائیل میباشند, تاکنون در هیچ جنگی علیه امریکا یا هم پیمانانش استفاده نشده اند, پس امریکا هیچ تجربه ای از مواجهه با این سیستمها ندارد. ایران همچنین دارای موشکهای ضد ناو و ضد کشتی جنگی میباشد, که از انواع پیشرفته ی موشکهای سانبرن میباشد. موشکهای سری شهاب و سجیل هم همچنان یک تحدید بزرگ برای اسرائیل به شمار می روند, در سری شهاب, از شهاب 3 به بعد برد آن به مقدار زیادی افزایش یافت, بطوری که نه تنها اسرائیل بلکه به نیمه ی شرقی اروپا, روسیه, و حتی چین نیز برد دارند. این به خودی خود یک دلیل قانع کننده برای جلوگیری از حمله ی نظامی به ایران در طی سالهای گذشته بوده. اما با قرار دادن سیستم ضد موشکی پاتریوت در اطراف ایران گمان میرود که موشکهای ایران نقش چندانی در جنگ بازی نخواهند کرد اما این فقط یک حدس و گمان است, زیرا این اولین باری خواهد بود که موشکی یا موشکهایی با این تکنولوژی و با این تعداد مقابل سیستم ضد موشکی پاتریوت قرار میگیرد, و عواقب آن تغریبا" نا مشخص است.

یک عملیات آزمایشی در محل تحقیقات کالیفورنیا ارتش امریکا نشان داد که جنگ با ایران به غرق شدن تمامی ناوها و کشتیهای نظامی امریکا در خلیج فارس منجر میشود.

ایران دارای سیستمهای ضد موشکی فوق پیشرفته ی Tor 1 و همینطور سیستم دفاعی S300 روسی و نمونه ی تغییر یافته ی S200 که گفته میشود از سیستم بعدی خود بهتر عملکرد میکند میباشد.

نیروی دریایی ایران انحصارا" برای دفاع مناسب است, و دارای حدودا" 1000 قایق سریع, دارای سیستم پرتاب موشک ضد کشتی و یک اسلحه ی رگبار کالیبر 57 میباشد. 

و اما میزان آمادگی و توانایی نیروهای زمینی ایران:

بدون در نظر گرفتن ساپورت نیروی هوایی و موشکی, نیروی زمینی ایران نقش بزرگی نمیتواند بازی کند. سربازهای معمولی ارتش ایران از اسلحه های قدیمی ژ-3 استفاده میکنند, که میزان کارایی آنها در مقابل اسلحه های نیروهای نظامی غربی تغریبا ناچیز است, مگر آنکه آنها بصورت جنگهای چریکی با نیروهای نظامی غربی به مبارزه بپردازند, در این حالت شانس زنده ماندن و پیروزی در نبردهای خیابانی یا کوهستانی برای سربازان معمولی فراهم میشود. اما سربازها و نیروهای ویژه ی ارتش و سپاه ایران; پیاده نظام ایران دارای چندین نوع از نیروهای ویژه یا عملیاتی میباشد. نیروهای نوهد که عمدتا چترباز هستند یکی از قدرتمند ترین و آموزش دیده ترین نیروهای نظامی پیاده ایران هستند, اکثر آنها مجهز به موشکهای ضد تانک و انواع نارنجکهای گازی و دودزا هستند, همینطور از اسلحه های عملیاتی از جمله ام پی 5 استفاده میکنند, و آموزشهای حفظ موقعیت شدیدی میبینند. گذشتن از این سربازها در شرایط جنگی بدون حمایت هوایی کاری غیر ممکن است. 

تکاوران ارتش ایران مشهور به کلاه سبزها نیز یکی دیگر از گروه های عملیاتی نیروهای نظامی ایران هستند, آموزشهای شدید و تحت شرایط بسیار سخت باعث شده تا این گروه از سربازان یکی از قدرتمند ترین نیروهای زمینی ایران باشند, همانند نوهد ها, دارای موشکهای ضد تانک, و انواع نارنجک هستند, همچنین دارای سلاح های زمین به هوا, و UAV هستند. در محیط های بسته و شهری بیشترین کاربرد را دارند, نوهد ها در شرایط ساحلی و کوهستانی بیشترین کاربرد را دارا میباشند.

دیگر ارگانهای نیروی نظامی ارتش و سپاه ایران نیز در حال حاضر در حالت آماده باش قرار دارند, نوهدها و تکاورها همیشه در حالت آماده باش هستند. نیروهای زره ای ایران نیز با حمایت هوایی, توپخانه و موشکی میتوانند در شرایط شهری و جنگلی کارساز باشند, اما در شرایط کوهستانی شانس زیادی نخواهند داشت, به دلیل باز بودن محیط, سلاح های غربی عملکرد بهتری دارند. 

در پست بعدی در مورد سناریوی جنگی ایران و نیروهای غربی صحبت خواهیم کرد, و تمامی ابعاد آن را بطور منطقی مورد بررسی قرار خواهیم داد. به امید اینکه هیچوقت نیاز نشود این نیروهای نظامی مقابل هم قرار بگیرند.

تانکهای ذوالفقار ایران

تانک ذوالفقار گرچه یک تانک تلفیقی به شمار می آید, اما همچنان میتوان آن را بعنوان یکی از تانکهای مدرن که توانایی مقاومت در برابر برخی از تانکهای غربی را دارد نام برد.

این تانک که از سه نوع مختلف تشکیل میشود, تانک ذوالفقار 1, 2 و 3, و در سال 1992 طرح نهایی نمونه ی اول آن که تلفیقی از تانک ام-60 آمریکایی و تانک چیفتن انگلیسی بود, و همچنین از برخی جزئیات و قطعات اصلی تانک تی-72 روسی در آن استفاده شده بود بعنوان اولین تانک ساخت داخل ایران شناخته شده است. از سال 1996 تولید انبوه آن آغاز شد, از قابلیتهای این تانک میتوان به مسافت یاب لیزری, سیستم فشنگ گذاری خودکار, و لوله ی 125 میلیمتری آن اشاره کرد, که در بین تانکهای هم دوره ی خود نسبتا" پیشرفته به حساب می آمد. 

و اما تانک ذو الفقار 2, متاسفانه اطلاعات زیادی از این تانک نه در بایگانی ارتش و نه در اطلاعات سپاه وجود ندارد, از آنجایی که این تانک فقط یک نمونه ی آزمایشی بوده و صرفا جهت نمایش پیشرفتهای حاصل از تحقیقات ارتش زمینی ایران بوده, نمیتواند در بین لیست تانکهای عملیاتی قرار بگیرد.

تانکهای ذوالفقار 1

--------------------------------------------

تانک ذوالفقار 3

 این تانک که شاهکار تانکهای ایرانی میباشد, یکی از مدرن ترین تانکهای خاور میانه است, دارای لیزر مسافت یاب, سیستم دفاعی هشدار دهنده لیزری, سیستم آشکار سازی مادون قرمز, سیستم اخطار تهدید موشکی که همزمان و هماهنگ با سیستم پرتاب گلوله های دودزا میباشد. این تانک از شاسی معروف تانک M-1 Abrams آمریکایی استفاده میکند, که دارای 9 چرخ میباشد.

یکی دیگر از توانایی های این تانک حرکت آن در عمق 1.6 متری آب است, که با توجه به شنی های مدیوم آن یکی از شگفتیهای این تانک به شمار می آید. تانک ذوالفقار 3 دارای بلندی کم و خاصیت استتار بسیار بالایی است و در فاصله ی 800 متری میتواند استتار فوق العاده ای داشته باشد. و همچنین هدف گرفته شدن آن توسط تانکهایی از جمله آبرامز ام 1 مقداری سخت تر شده. این تانک دارای دوربین های مدار بسته ی  z/c360 میباشد, که خدمه ی آن میتوانند بوسیله ی آن از داخل تانک محیط خارج آن را بطور 360 درجه ببینند که یکی از پیشرفته ترین تکنولوژیهای تانک سازی امروز دنیاست. 

مقایسه ی تانک ذوالفقار 3 و آبرامز ام 1

--------------------------------------

و اما تانک ذوالفقار 3 در میدان نبرد:

این تانک به دلیل کوتاه بودن میتواند از برخی گلوله های تانک به تانک جان سالم به در ببرد اما این کوتاهی باعث سخت شدن جابجایی درون تانک شده, سرعت عمل خدمه ی آن را کم میکند, همچنین خدمه ی آن محکوم به ماندن درون تانک در شرایط هدف گرفته شدن توسط موشکهای دشمن هستند, بدلیل کمبود فضا جهت خروج از تانک و گرفتن زمان زیاد برای خروج از آن, خدمه ی آن همراه تانک متاسفانه نابود خواهند شد. 

این تانک گرچه دارای استتار بسیار خوبی میباشد, اما بسیاری از نیروها و تیم های ضد تانک غربی دارای دوربین و اسلحه های حاوی سیستم تشخیص حرارت بوده و به این وسیله حرارت حاصل از موتور تانک به راحتی مورد روئیت آنها قرار میگیرد. همچنین این تانک در قسمت بالایی دارای هیچ گونه زره نمیباشد, و از آنجایی که تقریبا" همه ی نیروهای ضد تانک غربی دارای اسلحه ی Javelin  هستند و گلوله ی 40 هزار دلاری آن از بالا هدف را مورد اصابت قرار میدهد, تانک ذوالفقار 3 هیچ شانسی برای زنده ماندن در مقابل گلوله ی Javelin  نخواهد داشت.

این تانک از فناوری زره اورانیومی استفاده نمیکند, این مورد میتواند برتری تانک آبرامز ام 1 را مقابل ذوالفقار 3 ثابت کند, زیرا تانک ذوالفقار 3 شاید بتواند جلوی 2 یا 3 گلوله ی تانک آبرامز مقاومت کند, اما خود شاید حتی نتواند با شلیک 5 گلوله ضد تانک ضد زره تانکهای آبرامز ام 1 را از پای در آورد.

وزن حقیقی تانک بین 60 تا 70 تن میباشد, این مساله که تانک میتواند 70 کیلومتر در ساعت حرکت کند, با توجه به موتور آن که یک موتور دیزل 1000 اسب بخار است باعث شده تا مقداری غیر منطقی به نظر بیاید.

این تانک فاقد دریچه ی ورودی هوا برای موتور است, که جای خود بسیار تعجب آور است.

 تانک ذوالفقار 3 شاید آنقدرها هم که گفته شده قدرتمند نباشد اما آغازی بود برای شروع پروژه ی تانک نهایی نیروی زمینی ارتش ایران, که همچنان یک پروژه ی سری و مخفی به شمار می آید. انتظار میرود که این تانک نهایی از پیشرفته ترین تکنولوژیها در زمینه ی تانک سازی برخوردار باشد.

تانک ذوالفقار 3 در خط تولید انبوه قرار دارد و در خدمت ارتش زرهی ایران میباشد.

بطور کلی تانک ذوالفقار 3 تنها در شرایط پشتیبانی هوایی و توپخانه میتواند موثر باشد, در غیر اینصورت براحتی مورد هدف قرار میگیرد, همانند تانکهای تی-72 روسی.

تانک های مدرن و کاربرد آنها

اولین تانکها توسط انگلیسیها ساخته شدند, در جنگ جهانی اول. هدف اصلی ساخت تانکهای جنگی پیروز شدن در جنگهای سنگری بود, بخاطر اینکه هدف قرار دادن سربازانی که در سنگر قرار داشتند کار بسیار مشکلی بود نیاز به یک وسیله ی ضد گلوله برای عبور از مواضع دفاعی دشمن داشتند.

اما امروزه هدف از ساخت تانک دیگر خراب کردن سنگرهای دشمن نیست, بلکه از بین بردن تانکهای دشمن و تاسیسات نظامی آنهاست. امروزه ساخت هر تانکی حداقل یک میلیون دلار هزینه دارد, به غیر از هزینه ی سوخت, گلوله و نگهداری آن. هدف اصلی از وارد کردن یک تانک در جنگهای مدرن نابود کردن خطوط دفاعی دشمن و عقب راندن پیاده نظام دشمن است, اگرچه خیلی از تانکهای عملیاتی مدرن نقش توپخانه را نیز بازی میکنند, بخاطر داشتن لوله ی قطور و بلند آنها میتوانند اهداف دور از دسترس را مورد هدف قرار دهند. تانک آبرامز (M1 Abrams) که در خدمت ارتش آمریکا میباشد از اولین تانکهای عملیاتی بود که میتوانست همزمان هم با دشمن در دیدرس مبارزه کند و هم از طریق لوله ی قطورش با استفاده از گلوله های آتشزا یا انفجاری اهداف بسیار دوری که حتی نمیتواند آنها را مشاهده کند مورد هدف قرار دهد, این عمل بوسیله ی سیستم رادار تانک انجام میشود, با داشتن طول و عرض جغرافیایی هدف میتوان آن را از فاصله ی بیش از 3 کیلومتر مورد هدف قرار داد. البته دقت این گونه شلیک ها بستگی به خدمه و نوع ساخت تانک دارد. یک تانک آبرامز ام یک با طراحی عملیاتی درجه یک به همراه تجهیزات دید کامل حدود 6.5$ میلیون دلار هزینه دارد.

تانک آبرامز ام 1

-----------------------------------------------------------

تانک لئوپارد 2 (Leopard 2) در خدمت ارتش آلمان است, یکی از پر هزینه ترین تانکهای جهان, هزینه ی ساخت هر تانک لئوپارد 2 به 4.5$ میلیون دلار میرسد, این هزینه ی زیاد باعث شده تا این تانک در میان تانکهای دیگر دارای یک سری قابلیت های تازه باشد. از اولین تانکهایی بود که با حرکت روی آسفالت باعث خراب شدن آن نمیشود, این مورد باعث میشود که تانک به خودی خود قادر باشد از موقعیتی به موقعیت دیگر درون شهر حرکت کند, بدون اینکه نگران جریمه ی شهرداری باشد, اما تانکهای روسی همگی باعث خراب شدن آسفالت جاده ها میشوند, بخاطر همین آنها را با تریلر های بزرگ از شهری به شهر دیگر منتقل میکنند.

از قابلیتهای تانک لئوپارد 2 میتوان به قابلیت حرکت در عمق 4 متری آب نمود که بوسیله ی یک لوله ی مخصوص تنفس در زیر آب میتواند ساعتها در زیر آب بماند, حتی میتواند در زیر آب مخفی شده و در زمان مناسب از آب بیرون آمده و تانکهای دشمن را قافلگیر کند. این تانک در افقانستان حضور داشته و هنوز حتی یکی از آنها نیز از بین نرفتند. 

تانک لئوپارد 2 میتواند در حال حرکت حداکثر بروی 4 هدف در حال حرکت قفل کند و اگر 3 هدف از 4 هدف تانک باشد, میتواند با استفاده از قالبیت Triple Shot آنها را در عرض 3 ثانیه مورد اصابت گلوله ضد تانک خود قرار دهد. 63 تن وزن دارد, یکی از سنگینترین تانکهای جهان است. ورود این تانک در یک میدان جنگ میتواند بدترین کابوس برای تانکهای دشمن باشد. با این وجود تانک آبرامز ام یک همچنان رکورد قویترین تانک را در دست دارد در حالی که تانک لئوپارد 2 میتواند همزمان 2 تانک آبرامز را بروی خودش سوار کند و به حرکت ادامه دهد, البته این یک فقط یک تخمین است, بخاطر موتور و شنی های منحصر به فرد لئوپارد 2.

تانک لئوپارد 2

-------------------------------------------------------------

تانک روسی T-72 یکی از معروفترین تانکهای جهان است, همینطور در بین تانکها بیشترین فروش را داشته, و بیش از 40 کشور دنیا از این تانک بعنوان تانک اصلی نیروهای نظامی خود استفاده میکنند. بدلیل هزینه ی کم در ساخت و قابلیتهای زیاد در قبال هزینه این تانک بعنوان یکی از بهترین تانکهای قرن حاظر شناخته میشود. گفته میشود که حدود 25 هزار عدد از این تانک فقط توسط روسیه ساخته شده. به غیر از روسیه این تانک توسط ایران, سوریه, جمهوری چک, یوگسلاوی و ... تولید میشود. این تانک فقط 41 تن وزن دارد, یکی از سبک ترین تانکهای جهان است و قدرت جابجایی بسیار بالایی دارد, اما بخاطر قدیمی بودن تجهیزان استفاده شده در ساخت این تانک, مدت زیادی در مقابل تانکهای غربی دوام نمی آورد. در روز اول جنگ عراق نزدیک 800 تانک T-72 منهدم شدند, این موضوع بقیه ی کشورهایی که از این تانک استفاده میکردند را ترساند, از آن پس کشورهایی چون ایران شروع به ایجاد تغییراتی در بدنه و تجهیزات آن کردند, که میتوان از جمله Explosive Reactive Armor یا (ERA) نام برد, این زره میتواند تانک را در مقابل گلوله های آتش زا یا برخی گلوله های ضد تانک مقاوم کند, و جلوی گلوله های نفوظ کننده ی تانکهای مقابل را میگیرد, بصورتی که حدود چند صدم ثانیه قبل از برخورد گلوله تانک مقابل, ERA  خود منفجر شده و قدرت گلوله را خنثی میکند. این امر باعث میشود که افرادی که در کنار تانک حرکت میکنند همیشه در خطر باشند, زیرا ERA یک انفجار خارجی ایجاد میکند, به این صورت خود تانک صدمه ی جدی نمیبیند.

اما حتی وجود ERA  نیز کافی نیست تا این تانک بتواند جلوی تانکهای غربی دوام بیاورد. تانک T-72  همچنان از سیستم سوخت رسانی تانک T-34  که زمان استالین و در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار میگرفت استفاده میکند, این موضوع باعث کند شدن تانک و عدم توانایی حرکت در برخی شرایط میشود. بطور کلی استفاده از این تانک بصورت گروهی میتواند کارساز باشد, بعنوان مثال 4 تانک T-72 معمولی میتوانند یک تانک آبرامز ام یک را قافلگیر کرده و با از دست دادن حداقل یک T-72  بتوانند آبرامز را از پای در آورند. کاری که تانکهای شرمن  Sherman M4 در جنگ جهانی دوم در مقابل تانکهای Panther آلمانی انجام میدادند. معمولا هم نتیجه ی مثبت میگرفتند.

اما تانک T-72  میتواند از انفجار هسته ای جان سالم به در ببرد, بخاطر طراحی بدنه اش, همچنین در مقابل انفجار های شیمیایی سرنشینان خود را محافظت میکند, اما دید راننده تانک بسیار محدود است, داخل تانک بسیار کوچک و ناراحت کننده است, سیستم تهویه هوا تقریبا" ندارد, بخاطر عدم وجود تجهیزات هیدرولیک در کنترل حرکت تانک, همیشه با جایگیری در مقابل تانکهای غربی در زمان نبرد مشکل دارند.

اما ارتش ایران با فعالیتهای گسترده ای که بروی این تانک انجام داده, توانسته برخی مشکلاتش را برطرف کند, همینطور از سیستم کلی آن بروی ساخت تانک ذوالفقار 2 و 3 که کاملا ساخت داخل هستند استفاده کند. 

در مطلب بعدی در مورد تانکهای ذو الفقار ایرانی صحبت خواهیم کرد...

بودن و ضرورت داشتن یک نیروی نظامی

بطور کلی هر موجود زنده ای برای ادامه ی بقای خود نیاز به یک نیروی نظامی و محافظ دارد, مخصوصا انسانها که حتی اگر از طرف حیوانات مورد حمله یا تجاوز قرار نگیرند, همچنان یک تهدید بزرگ جان آنها را تهدید میکند, خودشان, یعنی انسانها.

همیشه در تاریخ انسان عده ای موافق و عده ای مخالف جنگ بوده اند, جوزف هلر میگوید "جنگ, هزینه ی خوبی داشت, زیرا بچه ها را از برتری کشنده ی پدر و مادرشان نجات داد". البته در آن زمان که والدین فرزندانشان را مثل "برده" به شمار می آوردند شاید جنگ میتوانست یک چاره باشد, زیرا بچه ها از خانواده شان فرار میکردند و با در دست گرفتن اسلحه ای احساس قدرت میکردند, احساسی که شاید هیچوقت نمیچشیدند, حداقل اگر زیر شکنجه های پدرشان زنده می ماندند شاید روزی میتوانستند از بچه های خودشان به عنوان برده استفاده کنند و این به آنها احساس قدرت میداد. 

اما انیشتین میگوید: "من نمیدانم در جنگ جهانی سوم از چه سلاح هایی استفاده خواهد شد, اما میدانم که جنگ جهانی چهارم با چوب و سنگ جنگیده خواهد شد". اگر قدری به این گفته فکر کنیم واقعیت تلخ آن را میتوانیم بفهمیم, جنگ هرچقدر هم فایده داشته باشد نمیتواند بدیهایش را جبران کند. جنگ جهانی دوم 50 میلیون کشته داد, اگر پیامد آن را صلح و آرامشی که حال اروپا را در بر گرفته بدانیم, نتیجه ی کوته نظری ماست, چرا که اروپا در حال بدست آوردن پیشرفتهای بسیار بزرگی در زمینه ی فرهنگی و علمی بود, بسیاری از تحلیلگران جنگی معتقدند که اگر هیتلر 10 سال بعد جنگ را آغاز میکرد حالا جهان را بدون شک گرفته بود. هیتلر که معتقد بود روحیه ی جنگی در خون انسانهاست و با کلاسهای دانشگاه افسری کسی جنگجو نمیشود, خود در طول 2 سال تقریبا" کل اروپا را تحت تصرف خود گرفت, اما به قیمت با خاک یکسان کردن تقریبا" نیمی از کشورها و شهرهای اروپا که بخاطر زیباییشان زبانزد جهان بودند.

اما اهمیت اینکه ما دارای یک نیروی نظامی باشیم در چیست؟, بگذارید خیلی ساده بیان کنم, در دنیای ما هیچ موجودی یا شیئی با نظم کامل بوجود نیامده, همیشه در هر تحقیق علمی ثابت شده که در حداقل 70% مواقع هیچ نظمی وجود ندارد که این ساختار طبیعت را حفظ کند, این بحث با بحث نظم آفرینش کاملا متفاوت است. انسان تنها موجود زنده ای که این موضوع را میفهمد از آن به سود خود استفاده میکند, انسان با بوجود آوردن نیروهای نظامی که از نظم بوخوردار هستند از پس این طبیعت وحشی اما بی نظم, بر آمدند.

اما سالها گذشت و انسانها به فکر گسترش قلمرو این نیروی نظامی افتادند, نادان از اینکه حالا هر قومی دارای یک نیروی نظامی شده, این موضوع باعث شد تا انسانها برای غلبه بر نیروهای نظامی اقوام دیگر دست به اختراع تجهیزات و استراتژی های جدید بزنند. این روحیه ی افزایش قلمرو همیشه در ذهن انسان وجود دارد, بخاطر همین وجود یک نیروی دفاعی قدرتمند برای ما انسانها یک امر ضروری به حساب می آید. به قول هیتلر همیشه انسانهایی خواهند بود که جنگیدن را به آرامش ترجیح دهند, آنها دفاع از سرزمین خود را یک وظیفه میدانند در حالی که مردم دیگر از آرامش حاصل از این دفاع استفاده میکنند, و به این موضوع تعادل میگویند. تعادلی که اگر بخاطر نیروهای نظامی نباشد هیچگاه فراهم نمیشود.